Les 1: Kernenergie in het kort
Hier staat onze kerncentrale
Er is in Nederland maar één kerncentrale. Die staat bij ons in Zeeland. In Borssele.
Kernenergie ff simpel
Een kerncentrale is een soort super-waterkoker. Als je water kookt, krijg je stoom. Met stoom kan je een machine in beweging brengen.
Aan onze kerncentrale zit een super-dynamo die elektriciteit maakt. Die gaat via hoogspanningskabels naar jouw stopcontact thuis. Onze kerncentrale maakt genoeg elektriciteit voor een stad zo groot als Amsterdam. Zonder dat wij het klimaat veranderen!
Water koken zonder gas of kolen
Om het water te koken en stoom te maken, verbrandt onze kerncentrale geen gas of steenkolen. Wij gebruiken uranium. Dat is een lichtradioactief metaal dat uit de grond wordt gehaald. Als je de allerkleinste deeltjes van uranium, de atomen, in tweeën splijt, worden ze vanzelf heel heet. Zonder dat je iets hoeft te verbranden. We brengen water aan de kook en met stoom laten we de super-dynamo draaien. Daarmee maken wij heel veel elektriciteit.
Kernenergie is top!
Les 2: Onze kerncentrale in Borssele
Dit is onze kerncentrale
Kijk, zo ziet onze kerncentrale er aan de buitenkant uit. Een grote bol met bijgebouwen.
Met deze apparaten maken wij stroom
In de bol zit onze super-waterkoker. Met een moeilijk woord heet die ‘reactorvat’.
Daarin zitten de buizen met uranium. Die worden bloedheet en verhitten water tot wel 360 graden. Dit bloedhete water gaat door een dikke buis naar een tweede waterkoker. Die noemen we de stoomgenerator. Hierin verandert water in stoom.
Die stoom gaat razendsnel via een dikke buis door een machine: de turbine. Die gaat keihard draaien. Op de as van de turbine zit de super-dynamo. Omdat hij de elektriciteit genereert, noemen we hem de generator.
Via dikke kabels gaat de elektriciteit naar de hoogspanningsmasten die je onderweg wel eens ziet.
Drie waterkringlopen
Als de stoom zijn werk heeft gedaan, koelt hij af en verandert weer in water. Dat gebeurt met koud zeewater. Alsof je een hardgekookt eitje afkoelt onder de kraan!
Er zijn in de kerncentrale dus drie water-kringlopen:
1. Het reactorvat met uraniumbuizen die water verhitten.
2. De stoomgenerator die van water stoom maakt.
3. Koelwater uit de zee waarmee we de stoom weer afkoelen tot water.
Het zeewater wordt niet vies gemaakt, want de twee andere kringlopen zijn gesloten. En omdat je geen vuur hoeft te maken, verandert het klimaat niet en adem je ook geen fijnstof in naast de kerncentrale.
Kernenergie is top!
Les 3: Atoom(kern)splijting
Radioactiviteit = energie
Als je het kleinste uraniumdeeltje, een atoom (de kern), door de midden breekt, krijg je energie: radio-activiteit.
Radio komt van het woord radius. Dat betekent straal. Actief betekent werkzaam, het dóet iets.
Radioactieve stoffen zenden dus ‘werkzame stralen’ uit. Dat klinkt geheimzinnig maar is eigenlijk heel gewoon.
Straling = heel gewoon
Je staat de hele dag bloot aan een beetje straling. Uit het heelal, of uit de aardkorst. Je merkt er niets van. Je kunt straling namelijk niet voelen, horen, ruiken of zien. De mens heeft er gewoon geen zintuig voor.
Vergelijk het met radiogolven, die kun je ook niet horen. Alleen als je er een apparaat voor hebt, kun je naar radiomuziek luisteren!
Iets dat straalt is een energiebron. Net als de zon. Als je de straling opvangt, kan je de energie ervan gebruiken.
Splijting = warmte
In onze kerncentrale gebruiken we de energie van splijting van uranium-atomen. Dat zit zo:
Als je een nog kleiner deeltje, een neutron, in een uraniumatoom schiet, dan splijt hij. De brokstukjes schieten alle kanten op.
Tussen die stukjes zitten ook weer nieuwe neutronen. En die raken weer nieuwe uraniumatomen. En die splijten dan ook weer. Enzovoort, enzovoort.
Een kettingreactie dus!
Die wegschietende stukjes noemen we straling. Daar komt ook heel veel warmte bij vrij. Energie!
Deze warmte gebruiken wij om elektriciteit te maken.
Kernenergie is top!
Les 4: Radioactief afval
Zoveel mogelijk recyclen
Als de splijtstof van een kerncentrale is uitgewerkt, dan wordt die gerecycled. Bijna al het gebruikte uranium gaat opnieuw de reactor in: 96 procent. De overgebleven 4 procent kan niet worden hergebruikt en is dus afval.
Die 4 procent is nog erg radioactief. Je kunt er niets meer mee, behalve veilig opbergen. Zou je er mensen en dieren aan blootstellen, dan worden ze heel erg ziek.
Ziekenhuizen, de kerncentrale, laboratoria en de industrie: al het radioactieve afval dat ze maken, slaan ze op bij COVRA. Dat staat voor Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval. Nederland heeft er namelijk voor gekozen om alles op één plek in te zamelen, te verwerken en te bewaren. De COVRA dus.
Afval veilig opbergen
Voor het radioactieve afval uit de kerncentrale heeft COVRA dit knaloranje supergebouw gemaakt. Het is bestand tegen overstromingen, neerstortende vliegtuigen, aardbevingen en andere rampen. Het hoogradioactieve afval kan daar veilig honderd jaar of langer liggen. We onderzoeken op dit moment wat we daarna met dit afval doen. Waarschijnlijk gaan we het terugneembaar heel diep in de aarde voor de eeuwigheid opslaan.
Inpakken en uit laten stralen
Als je maar lang genoeg wacht, wordt radioactief afval steeds minder gevaarlijk. De radioactiviteit wordt na verloop van tijd namelijk steeds minder. We noemen dat ‘natuurlijk verval’. Sommige atomen zijn na minuten, uren, weken, maanden of jaren al ongevaarlijk. Andere atomen doen daar honderden of duizenden jaren over.
De beste plaats waar radioactief afval kan vervallen, is heel diep onder de Nederlandse grond. Daar blijft alles miljoenen jaren hetzelfde. Op die plek heeft het afval geen last van aardbevingen of vulkanen. Het kan daar goed ingepakt ongestoord eeuwenlang liggen. Tot het niet meer straalt.
We doen dat terugneembaar. We kunnen er ook weer bij. Dus als we een beter idee krijgen, kunnen we het gewoon weer naar boven halen. Wat denk je? Vinden we nog een nieuwe toepassing voor radioactief afval? Misschien wil jij wel op dit vraagstuk gaan studeren!
Kernenergie is top!
Les 5: Veiligheid kerncentrale
Koelen is superbelangrijk
Kernenergie is heel veilig. Zolang de reactor heel blijft en gekoeld wordt, kan er niets gebeuren. Daarom staat de reactor in een supersterk gebouw. We hebben allerlei mogelijkheden om de kerncentrale te koelen. En al die mogelijkheden zijn dubbel of driedubbel uitgevoerd. Wat er ook gebeurt (overstroming, aardbeving, ontploffing), ons gebouw blijft heel. En de reactor kan worden gekoeld.
Om te koelen, hebben we altijd een zee van koelwater bij de hand: de Westerschelde.
Zelfs als de Westerschelde zou verdwijnen, kunnen we de kerncentrale nog steeds koelen. We halen het koelwater dan gewoon uit de grond.
Robuuste gebouwen
De bol
De kernreactor staat veilig in ons hele sterke bolvormige gebouw. Een bol is de sterkst denkbare constructie. Alles wat met radioactiviteit en straling te maken heeft, gebeurt in onze bol. De bol is van staal, het gebouw van dik beton. De bol houdt een ongeluk binnen en onheil van buiten tegen.
Bunkers
Alle andere belangrijke installaties voor de bediening zitten in sterke bunkers. Van alles wat nodig is, hebben we er minimaal twee, maar vaak meer. Denk aan een reserve-bedieningsgebouw, extra pompen, watervoorraden en noodstroom-installaties. Dan heb je altijd een reserve bij de hand.
Rampbestendig en beresterk
De kerncentrale is aardbevings- en overstromingsbestendig. Als we zo’n erge overstroming krijgen dat het water tot aan Duitsland komt, is de kerncentrale nog steeds veilig. Hij is waterdicht tot bijna 10 meter!
We doen er natuurlijk alles aan om ongelukken te voorkomen. Maar als er ooit eens een keer iets gebeurt, dan is het goed om te weten dat we een hele veilige kerncentrale hebben! Hij kan wel tegen een stootje. En tegen heel wat meer ook!
Kernenergie is top!
Zijn er nog vragen?
Is er iets niet duidelijk of mis je nog info? Stuur mij een mail met je vraag, idee of suggestie.
Dat zou ik super cool vinden!
klik hier
